Heteroscodra maculata

Heteroscodra maculata

Gatunek opisany w 1899 roku przez Pococka.

Nazewnictwo

Nazwa polska: Ptasznik śnieżny
Nazwa angielska: Togo Starburst Baboon, Ornamental Baboon

Synonimy: brak

Wygląd i rozmiary

Heteroscodra maculata to średniej wielkości, bardzo atrakcyjnie ubarwiony ptasznik. Karapaks dorosłego osobnika jest biało-czarny z pięknym czarnym ornamentem w formie rozchodzących się białych promieni od fovea. Na biało-czarnym odwłoku widnieje wzór, który po bliższym przyjrzeniu się przypomina maskę. Odnóża dorosłego osobnika są biało-szare z czarnymi akcentami na stopach.

Maluchy w stadium L1 (około 1 cm w rozstawie odnóży) są szare, jednak po uważniejszej obserwacji da się zauważyć, że podobne są do dorosłych osobników – wskazuje na to ornament na karapaksie. Maluchy są bardzo mocno owłosione. Wygląd młodych osobników zmienia się powoli. Zmiana zauważalna jest dopiero po 5–6 wylince. Podrostki przed osiągnięciem dojrzałości wyglądają praktycznie tak samo jak dorosłe osobniki, z tą różnicą, że pozbawione są koloru białego (zamiast białego – kolor szary). Kolor szary towarzyszy im aż do osiągnięcia dojrzałości.

Samce Heteroscodra maculata w chwili osiągnięcia dojrzałości płciowej nie zmieniają swojego wyglądu. Ciało ich pokrywa się sporym owłosieniem. Przypominają ubarwieniem dorosłe samice, lecz ich kolor jest dużo bardziej wypłowiały i szary. 

Opisywany gatunek powiększa swoje gabaryty równomiernie i dosyć wolno. Nie występuje tu typowy dla gatunków naziemnych z Ameryki Południowej skok przy wielkości 6-7 wylinki. 

Samice dorastają do wielkości 11-13 cm rozstawu nóg i około 5-6 cm długości ciała. Samce są mniejsze, jednak zdarzają się bardzo duże osobniki, nie ustępujące wielkością samicom. Ich gabaryty są uzależnione od warunków hodowlanych i ilości przyjmowanego pokarmu.

Długość życia Heteroscodra maculata

Długość ich życia zależna jest od płci oraz od warunków, w jakich są trzymane. Samice mogą dożywać do 15 lat. Samce około 2–3 lata, a po ostatniej wylince najczęściej tylko kilka miesięcy.

Występowanie i biotop

Heteroscodra maculata na wolności występuje w Afryce, na terenach porośniętych lasami w Togo, Beninie, Ghanie, Nigerii, Czadzie, Gabonie i Kamerunie. 

Cechy szczególne i ciekawostki

Heteroscodra maculata to gatunek nadrzewny, w naturze znajdowany w pęknięciach kory, w dziuplach drzew. Jest bardzo defensywnym, szybkim i agresywnym ptasznikiem. Potrafi skakać na krótkie odległości. 

Przedstawiciele gatunku H. maculata nie wytwarzają bardzo dużej ilości pajęczyny, jednak wnętrze ich nory zawsze jest wyścielone oprzędem. Młode osobniki często zakopują się w podłożu.

Ich charakter i temperament praktycznie nie zmieniają się wraz z wiekiem. Zarówno młody, jak i dorosły pająk woli uciec niż atakować. Postawę agresywną przybierają tylko w chwili, w której nie mają drogi ucieczki. 

Jad opisywanego ptasznika jest silny przez co pająk ten nie nadaje się dla początkujących hobbystów. Ze względu na dosyć wysoki poziom agresji Heteroscodra maculata jest ptasznikiem, który dedykowany jest doświadczonym hobbystom. 

Jako karma najlepiej sprawdzą się owady szybko biegające, np. karaczan turecki czy świerszcz. Larwą mącznika lub drewnojada także nie pogardzi, jednak trzeba obserwować czy podany pokarm zostanie upolowany. Jeśli ptasznikowi nie uda się tego zrobić, larwę należy usunąć z jego pojemnika.

Terrarium dla Heteroscodra maculata

Optymalne terrarium dla tego gatunku powinno mieć wymiary 20x20x30 cm (długość x szerokość x wysokość). Najlepiej jeśli będzie otwierane w formie gilotyny, której pająk nie może sam otworzyć. Możemy zastosować terrarium o innych wymiarach, ale wysokość powinna mieć co najmniej 30 cm.

Jako podłoże dobrze sprawdzi się włókno kokosowe. Utrzymanie wilgotności zapewni większa warstwa ziemi – powinna ona zajmować około 1/4 wysokości terrarium. W szkle powinniśmy umieścić schronienie, np. z dużej tuby korkowej ustawionej pionowo. Ptaszniki rzadko piją z misek, jednak gdy nie spryskujemy ścianek terrarium, a podlewamy podłoże dla utrzymania wilgotności, alternatywą dla pająka będzie pojemnik z wodą. 

Młode osobniki powinny być trzymane w dopasowanych do ich rozmiarów pojemnikach. Ze względu na rozmiary osobników L1 i tryb ich życia, sosjerki lub pojemniki na mocz będą najodpowiedniejsze. Pudełko dla młodych osobników wymaga właściwego przygotowania. W środku umieszczamy element dekoracji, najlepiej taki, który nie będzie pleśniał – sztuczną roślinkę lub skrawek tuby korkowej. 

Optymalnym pojemnikiem dla pojedynczego ptasznika jest ten, który zapewni wielokrotność wielkości pająka w powierzchni poziomej. Dla przykładu – jeżeli pająk stojąc na płaskiej powierzchni zajmuje 1 × 1 cm, pojemnik powinien być rozmiaru minimum 3 × 3 cm. Wysokość pojemnika musi być większa od jego szerokości. Terrarium zwiększamy wraz ze wzrostem pająka.

Temperatura i wilgotność

Temperatury panujące na terenie, gdzie występuje opisywany Heteroscodra maculata, w zależności od pory roku, wahają się w dzień od 26˚C aż do 30˚C ze spadkami nocnymi w granicach 22˚C-24˚C. Wilgotność należy zapewnić na poziomie około 70-80%. W związku z występowaniem okresu małych opadów w regionie, gdzie występuje H.maculata, gatunek ten toleruje chwilowe obniżenie poziomu wilgotności do 60%.

Dymorfizm płciowy

Samice Heteroscodra maculata po osiągnięciu dojrzałości (przy 5 cm ciała) są większe, masywniejsze i inaczej ubarwione od dorosłych samców. U męskiego przedstawiciela gatunku po ostatniej wylince pojawiają się narządy kopulacyjne na końcach nogogłaszczek – bulbusy. 

Praktycznie nie ma różnic w ubarwieniu do dorosłości pająków. Samce po osiągnięciu dojrzałości płciowej nie zmieniają swojego wyglądu. Ich ciało pokrywa się bardzo dużą ilością włosów.

Płeć można rozpoznać po budowie płytki płciowej, poprzez penetrację miękką pęsetą szczeliny płciowej. Najpewniejszą metodą jest jednak sprawdzanie prawidłowo rozłożonej wylinki. 

Rozmnażanie Heteroscodra maculata

Do kopulacji potrzebujemy dorosłych osobników. Samica powinna mierzyć minimum 5 cm długości ciała (dc), mierząc ciało zaraz po wylince, a przed rozkarmeniem. Nie dopuszczamy zbyt małych samic, ponieważ duży wysiłek przy tworzeniu kokonu i opiece nad nim może doprowadzić nawet do przedwczesnej śmierci samicy. 

Napełnionego samca dopuszczamy do partnerki w jej terrarium. Zdarza się, że samice przejawiają agresję w stosunku do płci przeciwnej. Trzeba dobrze nakarmić samicę przed kopulacją, by nie pokusiła się o łatwy posiłek. Zaloty mogą rozpocząć się zaraz po wpuszczeniu samca do terrarium. 

Sam akt kopulacji trwa od kilku do kilkudziesięciu sekund. Samiec bardzo szybko macha nogogłaszczkami wsuwając się pod samicę. Przypomina to głaskanie po spodniej części ciała partnerki. Następnie energicznym ruchem samiec umieszcza nasienie w spermatece samicy. Proces ten może się kilkukrotnie powtórzyć. Po całym akcie samiec chce szybko uciec, żeby nie zostać zaatakowanym – trzeba zapewnić mu drogę ucieczki. Bardzo często zdarza się, że samiec po przekazaniu nasienia kontynuuje zaloty i taniec, a samica wycofuje się spokojnie do swojej nory.

Po udanej kopulacji, przez pierwsze kilka tygodni obficie karmimy przyszłą matkę, by zapewnić jej materiał do wyprodukowania jaj. Zazwyczaj nie ma problemu ze zrobieniem kokonu przez samicę. 

Można odtworzyć warunki jakie panują w ich naturalnym środowisku, czyli zmiany pór roku. Dopuszczamy pająki na niskim poziomie wilgotności (60%). Po 2-3 tygodniach od kopulacji możemy zacząć podlewać i spryskiwać terrarium podnosząc wilgotność do maksymalnych wartości (80%). Samice po takim zabiegu zazwyczaj tworzą kokon po około 2-3 miesiącach od kopulacji. 

Samica sporządza kokon wbudowany w ścianę tuby korkowej, pionowego elementu dekoracji, a nawet w rogu terrarium na styku szyb. Wyjęcie kokonu zrobionego w takiej formie może nastręczyć wiele kłopotów. Dlatego najlepiej jest usunąć samicę z terrarium, a potem w bezpieczny sposób wyjąć kokon. Nie odbieramy kokonu przed 4 tygodniem ze względu na to, że nimfy stadium pierwszego (N1) pojawiają się po około 3-4 tygodniach.

Opieka nad N1 może przysporzyć kłopotów i sprawić, że stracimy sporo przyszłego przychówku. Należy zapewnić im wilgotność na poziomie 80% i temperaturę 26-29˚C. Położenie maluchów na mokrym podłożu może spowodować rozwój pleśni i śmierć młodych pajączków. 

Nimfy stadium drugiego (N2) mogą się pojawić po 6-7 tygodniach od wylania jaj. Maluszki przechodzą na L1 (linienie pierwsze) nawet po 2-2,5 miesiącach od złożenia kokonu. Maluchy można zostawić ze sobą przez pewien okres (1-2 tygodnie). W kokonie może znajdować się około 150 osobników.