Vitalius (ex. Nhandu) chromatus

Vitalius (ex. Nhandu) chromatus

Gatunek opisany w 2004 roku przez Schmidta.

Nazewnictwo

Nazwa angielska: Brazil Striped
Synonimy: brak, jednak występował także pod nazwami Vitalius cristatus i Lasiodora cristata

Wygląd, długość życia i rozmiary Vitalius chromatus

Sporych rozmiarów, bardzo ładnie ubarwiony ptasznik. Karapaks u dorosłego osobnika jest koloru szarego, jednak zdarza się, że z wiekiem może zmienić on kolor na ciemnoszary lub też czarny. Odwłok w kolorze czarnym gęsto pokryty jest czerwonymi i rudymi włosami. Znajdują się także na nim włoski parzące. Odnóża czarne, na których znajdują się kontrastujące, białe rzepki oraz przypominające kości pasy, biegnące wzdłuż goleni. Maluchy w stadium L1 w kolorze brązu z wyraźną czarną plamą na odwłoku, mają w rozstawie odnóży około 5-6 mm. Ze względu na swoje ubarwienie nie przypominają w ogóle dorosłego osobnika, a wspomniana czarna plama to nic innego jak miejsce występowania włosów parzących.

Początkujący, nieświadomi hobbyści, myślą, że gatunek, który w dorosłej postaci osiąga duże rozmiary, musi bardzo szybko rosnąć – nic bardziej mylnego. Vitalius chromatus jest gatunkiem, który w początkowych stadiach (L1–L7) powiększa swoje gabaryty bardzo wolno. Przy rozmiarze L5 i wielkości zaledwie 1,5 cm rozstawu nóg powoli zaczyna się wybarwiać. Pierwsze jasne akcenty pojawiają się na rzepkach. Podrostki, około 3 cm długości ciała, są już wierną kopią swoich rodziców.
Samice dorastają do wielkości 16–17 cm rozstawu nóg i około 9 cm długości ciała. Samce są sporo mniejsze, chociaż ich gabaryt jest uzależniony od warunków hodowlanych i ilości przyjmowanego pokarmu.
Długość życia zależna jest od płci oraz od warunków, w jakich trzymane są ptaszniki. Samice mogą dożywać do 15–20 lat. Samce około 2–3 lat, a po ostatniej wylince tylko kilka miesięcy.

Występowanie i biotop

Vitalius chromatus na wolności występuje w Ameryce Południowej, w Brazylii. Ptasznik ten zamieszkuje dolne partie lasów deszczowych.

Cechy szczególne i ciekawostki

Opisywany gatunek nie wytwarza zbyt dużo pajęczyny. Jeśli pojawia się ona w terrarium, to może być oznaką zbliżającego się procesu linienia lub też, jeśli samica jest po kopulacji, tworzenia kokonu. Vitalius chromatus jako gatunek naziemny w naturze znajdowany jest w szczelinach pomiędzy korzeniami drzew i w norach wykopanych przez inne zwierzęta. Rzadko wykopuje własne gniazdo. W młodym wieku jest spokojnym, kopiącym tunele, niezbyt szybkim ptasznikiem, co zmienia się wraz z wiekiem. Gdy osiąga większe rozmiary jego charakter i temperament się zmieniają. Dosyć często przejawia agresję i staje się impulsywny. Jednakże jego jad jest dość słaby, porównywalny z siłą jadu pszczoły. Vitalius chromatus nadaje się dla początkujących hobbystów, którzy zaczynają przygodę z pająkami i chcą mieć gatunek spokojny, a z wiekiem pająka nauczy respektu do ptaszników. Posiada włosy parzące, które bardzo często wyczesuje.

Terrarium dla Vitalius chromatus

Optymalne terrarium dla tego gatunku powinno mieć wymiary 30x30x25 cm (długość x szerokość x wysokość). Otwierane w formie gilotyny, której pająk nie ma możliwości samodzielnego otworzenia. Możemy zastosować większe wymiary terrarium, jednakże wysokość nie powinna przekraczać 25 cm od poziomu podłoża do górnej szyby. Istnieje zagrożenie upadku ptasznika z dużej wysokości, co może spowodować rozbicie odwłoka i śmierć pająka. Jako podłoże możemy zastosować włókno kokosowe. Większa warstwa ziemi zapewni utrzymanie odpowiedniej wilgotności – substrat powinien zajmować około 1/4 wysokości terrarium. W szkle powinniśmy umieścić schronienie, np. z dużej tuby korkowej, przeciętej na pół i położonej w odwrócą literę „U”, która posłuży za norę. W terrarium możemy umieścić miskę z wodą wypełnioną małymi kamykami, które uchronią owady karmowe przed utopieniem. Ptaszniki rzadko piją z misek, jednakże, gdy nie spryskujemy ścianek terrarium, a podlewamy podłoże dla utrzymania wilgotności, alternatywą dla pająka będzie pojemnik z wodą.
Młode osobniki powinny być trzymane w dopasowanych do ich rozmiarów pojemnikach. Ze względu na bardzo małe rozmiary osobników L1 „kliszówki” u tego gatunku będą najodpowiedniejsze. Przy około 4–5 wylince możemy zmienić ptasznikowi pojemnik na sosjerkę lub pudełko na mocz. Optymalnym pojemnikiem jest ten, który zapewni wielokrotność wielkości pająka w powierzchni poziomej. Dla przykładu – pająk stojąc na płaskiej powierzchni zajmuje 1×1 cm, pojemnik powinien być rozmiaru minimum 3×3 cm. Terrarium zwiększamy wraz ze wzrostem pająka.

Temperatura i wilgotność

Temperatury panujące na terenie, gdzie występuje Vitalius chromatus, w zależności od pory roku, wahają się w dzień od 26˚C do 29˚C ze spadkami nocnymi w granicach 23˚C–25˚C. Wilgotność należy zapewnić na poziomie około 70%. Gatunek ten nie lubi przesuszeń podłoża.

Dymorfizm płciowy

Samice tego gatunku po osiągnięciu dojrzałości są dużo masywniejsze i większe od samca. U męskiego przedstawiciela gatunku po ostatniej wylince pojawiają się narządy kopulacyjne na końcach nogogłaszczek – bulbusy oraz haki na goleniach pierwszej, przedniej pary kończyn, którymi podczas kopulacji przytrzymuje pazury jadowe samicy. Praktycznie nie ma różnic w ubarwieniu. Płeć można rozpoznać po budowie płytki płciowej, poprzez penetrację miękką pęsetą szczeliny płciowej. Najpewniejszą metodą jest jednak sprawdzanie prawidłowo rozłożonej wylinki.

Rozmnażanie Vitalius chromatus

Do kopulacji potrzebujemy dorosłych osobników. Samica powinna mierzyć minimum 6 cm długości ciała (dc), mierząc ciało zaraz po wylince, a przed rozkarmieniem. Nie dopuszczamy zbyt małych samic, ponieważ duży wysiłek przy tworzeniu kokonu i opiece nad nim może doprowadzić nawet do przedwczesnej śmierci samicy. Napełnionego samca dopuszczamy do partnerki w jej terrarium lub dla bezpieczeństwa na gruncie neutralnym, gdzie będzie miał większe szanse na przeżycie po akcie kopulacji.

Samicę trzeba dobrze nakarmić, by nie przejawiała dużej agresji w stosunku do samca. Zaloty mogą potrwać dłuższą chwilę, jednakże sam proces kopulacji nie trwa długo – kilka minut. Po całym akcie samiec będzie chciał szybko uciec, żeby nie zostać zjedzonym – trzeba zapewnić mu drogę ucieczki. Często zdarza się, że samice zabijają samce zaraz po kopulacji. Jest to spowodowane tym, że w chwilach niedoboru pokarmu w naturze to samiec jest gwarancją na rozwój jaj i przedłużenie gatunku – nie tylko poprzez przekazanie nasienia, ale także zapewnienie wartości odżywczych samicy.

Po udanej kopulacji przez pierwsze kilka tygodni obficie karmimy przyszłą matkę, by zapewnić jej materiał do wyprodukowania jaj. W terrarium musimy utrzymać optymalną temperaturę 26˚C–28˚C i wilgotność na poziomie 70%. Kokon jest robiony w formie luźnej kuli, którą samica opiekuje się przez czas rozwoju potomstwa. Nie odbieramy kokonu przed 5 tygodniem ze względu na to, że nimfy stadium pierwszego (N1) pojawiają się po około 5–6 tygodniach. Opieka nad N1 może przysporzyć kłopotów i sprawić, że stracimy sporo przyszłego przychówku, dlatego nie kładziemy maluchów na mokrym podłożu. Może to spowodować rozwój pleśni i śmierć młodych pajączków. Nimfy stadium drugiego (N2) mogą się pojawić po 1,5 miesiącu od wylania jaj. Maluszki przechodzą na L1 (linienie pierwsze) nawet po 3 miesiącach od złożenia kokonu. W kokonie może znajdować się około 1500 osobników.